วิชาธรรม นักธรรมชั้นโท 2553

 

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นโท สอบในสนามหลวง

วันอังคาร       ที่ ๒๓ พฤศจิกายน   พ.ศ.๒๕๕๓

                        สังขตธรรม  คืออะไร ?  มีลักษณะอย่างไร ?

                        คือธรรมอันปัจจัยปรุงแต่ง ฯ

มีลักษณะ คือ มีความเกิดขึ้นในเบื้องต้น มีความดับไปในที เมื่อยังตั้งอยู่ความแปรปรากฏ ฯ

                        วิมุตติ กับ วิโมกข์  ต่างกันอย่างไร ?  สมุจเฉทวิมุตติ  มีอธิ

                        ต่างกันแต่โดยพยัญชนะ แต่ก็พ้นจาก ราคะ โทสะ โมหะได้เท่ โดยอรรถ ฯ

มีอธิบายว่า ความพ้นจากกิเลสด้วยอ ำนาจอริยมรรค กิเลสเหล่านั้นข ไม่กลับเกิดอีก ฯ

                        ญาณ ๓ ที่เป็นไปในอริยสัจ ๔ มีอะไรบ้าง ? ญาณ ๓ ที่เป็น ทุกขนิโรธสัจมีอธิบายอย่างไร ?

                        มี ๑.  สัจจญาณ  ปรีชาหยั่งรู้อริยสัจ

                           กิจจญาณ ปรีชาหยั่งรู้กิจอันควรท ำ ๓. กตญาณ ปรีชาหยั่งรู้กิจอันท ำแล้ว ฯ

มีอธิบายว่า

๑. ปรีชาหยั่งรู้ว่า                 นี้ทุกขนิโรธสัจ             จัดเป็นสัจจญาณ

๒. ปรีชาหยั่งรู้ว่า ทุกขนิโรธสัจเป็นสภาพที่ควรท ำให้แจ้ง จัด ๓. ปรีชาหยั่งรู้ว่า ทุกขนิโรธสัจที่ควรท ำให้แจ้ง ๆ แล้ว จัดเป

                        ภพกับภูมิต่างกันอย่างไร ?  มีอย่างละเท่าไร ?

                        ภพ หมายถึงโลกเป็นที่อยู่ต่างชั้นแห่งหมู่สัตว์ มี ๓ ฯ ภูมิ อันประณีตขึ้นไปเป็นชั้น ๆ แห่งจิตและเจตสิก มี ๔ ฯ

                        กาม ภพ ทิฏฐิ และอวิชชา ได้ชื่อว่า โอฆะ โยคะ และอาสวะ เพราะเหตุไร ?

                        ได้ชื่อว่าโอฆะ เพราะเป็นดุจกระแสนำอันท่วมใจสัตว์ ้ ได้ชื่อว่าโยค เพราะประกอบสัตว์ไว้ในภพ ได้ชื่อว่าอาสวะ เพราะเป็นสภาพหมักห อยู่ในสันดาน ฯ

                        จริต ๖ ได้แก่อะไรบ้าง ? คนมีจริตมักนึกพล่านจะพึงแก้ด้วยกั อะไร ?

๖.     ได้แก่๑. ราคจริต                   ๒. โทสจริต              ๓. โมหจริต

๔. วิตักกจริต ๕. สัทธาจริต              ๖. พุทธิจริต ฯ

พึงแก้ด้วยวิธีเพ่งกสิณ                  หรือเจริญอานาปานัสสติกัมมัฏฐาน ฯ

                        พระพุทธคุณ ๙ บท คืออะไรบ้าง ? บทไหนจัดเป็นอัตตหิตสมบัต ปรหิตปฏิบัติ ?

                        คือ อรหํ, สมฺมาสมฺพุทฺโธ, วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน, สุคโต, โลกวิทู, ปุริสทมฺมสารถิ, สตฺถา เทวมนุสฺสานํ, พุทฺโธ, ภควา ฯ ๕ บทเบื้องต้นเป็นอัตตหิตสมบัติ ๔ บทเบื้องปลายเป็นปรหิตปฏ

                        พระโสดาบัน แปลว่าอะไร ? หมายถึงพระอริยบุคคลผู้ละสังโยชน์อ ได้ขาดบ้าง ?

                        แปลว่าผู้แรกเข้าถึงกระแสพระนิพพาน ฯ

ละสักกายทิฏฐิ  วิจิกิจฉา  และสีลัพพตปรามาสได้ขาด ฯ

                        ธุดงค์ท่านบัญญัติไว้เพื่อประโยชน์อะไร ? ธุดงค์ที่ภิกษุหนด เฉพาะกาล คือข้อใด ? เพราะเหตุใด ฯ

                        เพื่อเป็นอุบายขัดเกลากิเลส และเป็นไปเพื่อความมักน้อยสันโดษ ฯ ข้อ รุกขมูลิกังคะ และ อัพโภกาสิกังคะ ฯ

ธุดงค์ ๒ ข้อนี้ภิกษุถือได้เฉพาะกาลนอกพรรษา เพราะในพรรษาภิก ถือเสนาสนะเป็นที่อยู่อาศัยประจ ำ ตามพระวินัยนิยม ฯ

๑๐.   บุคคลผู้ได้รับการยกย่องว่าเป็นพหูสูต เพราะประกอบด้วยคุณ อะไรบ้าง ?

๑๐. ประกอบด้วย

 พหุสฺสุตา ได้ยินได้ฟังมาก ๒. ธตา ทรงจ ำได้ ๓. วจสา ปริจิตา ท่องไว้ด้วยวาจา

๔. มนสานุเปกฺขิตา  เอาใจจดจ่อ

๕. ทิฏฺฐิยา  สุปฏิวิทฺธา  ขบด้วยทิฏฐิ ฯ

*********