วิชาธรรม นักธรรมชั้นเอก 2562

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นเอก สอบในสนามหลวง

วันพฤหัสบดี ที่ ฤศจิกายน๑๔พ พ.ศ. ๒๕๖๒

๑.          บุคคลเช่นไรชื่อว่าติดอยู่ในโลก?ผู้ติดอยู่ในโลกจะได้รับผล อย่างไร?

ตอบ     บุคคลผู้ไร้พิจารณา ไม่หยั่งเห็นโดยถ่องแท้ เพลิดเพลินใน

โทษ ระเริง จนเกินพอดีในสิ่งอันอาจให้โทษติดในสิ่งอันเป็นอุปการะ

ชื่อว่าติดอยู่ในโลก ฯ

ย่อมได้เสวยสุขบ้าง ทุกข์บ้าง อันสิ่งนั้น ๆ พึงอำนวย แม้สุ

เพียงสามิส คือมีเหยื่อเจือด้วยของล่อใจ เป็นเหตุแห่งความติด ดุจเหยื่อคือมังสะอันเบ็ด เกี่ยวไว้ ฯ

๒. นิพพิทาคืออะไร?ปฏิปทาเครื่องดำเนินให้ถึงนิพพิทานั้นอย่? ตอบ นิพพิทา คือความหน่ายในทุกข์ ฯ

อย่างนี้คือ พิจารณาเห็นด้วยปัญญาว่า สังขารทั้งหลายทั้ง เป็นทุกข์ ธรรมทั้งหลายทั้งปวงเป็นอนัตตา ย่อมเกิดนิพพิทา เบื่อหน่ายในทุกขขันธ์ ไม่เพลิดเพลินไม่ยึดมั่น ไม่หมกมุ่นอ ในสังขารอันยั่วยวนเสน่หา ฯ

๓.         ทุกข์ประจำสังขารกับทุกข์จรางกันอย่างไรต่?

ตอบ     ทุกข์ประจำสังขาร เป็นทุกข์ที่ต้องมีแก่คนทุกคน ไม่สามาร

จะหลีกเลี่ยงพ้น ได้แก่ ความเกิดความแก่ ความตาย

ส่วนทุกข์จรเป็นทุกข์ที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราวได้แก่ โสกะ ปร

ทุกขะ โทมนัสอุปายาส ประจวบด้วยคนหรือสิ่งอันไม่เป็นที่รัก

พลัดพรากจากคนหรือสิ่งอันเป็น ที่รัก ปรารถนาสิ่งใดไม่ได้ส

๔.         คําว่า วัฏฏูปัจเฉโท ธรรมอันเข้าไปตัดซึ่งวัฏฏะ วัฏฏะนั หมายถึงอะไร? และตัดขาดได้อย่างไร?

ตอบ     หมายถึง ความเวียนเกิดด้วยอำนาจ กิเลส กรรม วิบาก ฯ ตัดขาดได้โดยการละกิเลสอันเป็นเบื้องต้นเสีย ฯ

๕. วิมุตติ ๕ อย่างไหนเป็นโลกิยะ อย่างไหนเป็นโลกุตตระ? ตอบ ตทังควิมุตติ วิกขัมภนวิมุตติ เป็นโลกิยะ

สมุจเฉทวิมุตติ ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ นิสสรณวิมุตติ เป็นโล

๖.          ธรรมอะไรพระพุทธเจ้าตรัสว่าเป็นยอดแห่งสังขตธรรม?

เพราะเหตุไร?

ตอบ     อัฏฐังคิกมรรคเป็นยอดแห่งสังขตธรรม ฯ

เพราะองค์ ๘ แต่ละองค์ ๆ ของอัฏฐังคิกมรรค ล้วนแต่เป็นธรรมที่ดี ยิ่งรวมกันเข้า ทั้ง ๘ องค์ ย่อมเป็นธรรมดียิ่งนัก และเป็นท นำไปถึงความดับทุกข์หรือถึง ความหมดจดแห่งทัสสนะ ฯ

๗.         พระพุทธพจน์ว่า ผู้เพ่งความสงบพึงละอามิสในโลกเสีย คำว่าอามิสในโลก หมายถึงอะไร?และละอามิสเหล่านั้นได้ ด้วยวิธีใด?

ตอบ     หมายถึงกามคุณ ๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ อันน่าปรารถนา น่าใคร่น่าพอใจ ฯ ละได้ด้วยการทำใจมิให้ติดในสิ่งเหล่านั้น ฯ

๘.         เจริญมรณัสสติอย่างไรจึงจะบรรเทาความเมาในชีวิต ไม่ติดในโลกธรรม ?

ตอบ     เจริญพร้อมด้วยองค์ ๓ คือ

๑. สติ ระลึกถึงความตาย

๒. ญาณ รู้ว่าความตายจักมีแก่ตน ๓. เกิดสังเวชสลดใจ ฯ

๙.          จงแสดงวิธีเจริญมุทิตา พร้อมทั้งอานิสงส์แห่งการเจริญ พอเป็นตัวอย่าง?

ตอบ     วิธีเจริญมุทิตานั้นดังนี้เมื่อได้เห็นหรือได้ยินมนุษย์หรือสัตว์ เป็น สุขสบาย เจริญรุ่งเรืองด้วยสุขสมบัติ พึงทำจิตใจให้ชื แล้วแผ่มุทิตาจิตไปว่า สัตว์ผู้นี้หนอบริบูรณ์ยิ่งนัก จงเจริญยั่งยืนด้วยสุขสมบัติยิ่งๆเถิดเมื่อเจริญอยู่เนืองย่อมได้ๆ รับผลดีคือจะละความริษยาในสมบัติของผู้อื่นได้ ฯ

๑๐.     อารมณ์ของสติปัฏฐาน มีอะไรบ้าง?ผู้เจริญสติปัฏฐานพึงมี คุณสมบัติอะไรบ้าง?

ตอบ     มี กาย เวทนา จิต ธรรม ฯ

พึงมี         ๑. อาตาปี มีความเพียรเผากิเลส

๒. สัมปชาโน มีสัมปชัญญะ

๓. สติมา มีสติ ฯ

ให้เวลา ๓ ชั่วโมง