วินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นโท 2551

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ  นักธรรมชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๑

๑.       อภิสมาจาร คืออะไร ?   ปรับอาบัติได้กี่อย่าง ?   อะไรบ้าง ?

๑.       คือ ธรรมเนียมของภิกษุ ฯ   ปรับอาบัติได้ ๒ อย่าง ฯ  
คือ ถุลลัจจัยและทุกกฏ ฯ

๒.      มีข้อกำหนดในการไว้ผมยาวของพระภิกษุอย่างไร ?  
ในการโกนผม ภิกษุใช้กรรไกรแทนมีดโกนได้หรือไม่ ?

๒.      ไว้ได้เพียง ๒ เดือน หรือ ๒ นิ้ว เป็นอย่างยิ่ง ฯ 

          ไม่ได้  เว้นไว้แต่อาพาธ ฯ

๓.       จีวรผืนหนึ่ง มีกำหนดจำนวนขัณฑ์ไว้อย่างไร ?  
ใน ๑ ขัณฑ์ประกอบด้วยอะไรบ้าง ?

๓.       กำหนดจำนวนไว้ไม่น้อยกว่า ๕ ขัณฑ์  แต่ให้เป็นขัณฑ์คี่ คือ ๗, ๙, ๑๑ เป็นต้น ฯ   ประกอบด้วยมณฑล อัฑฒมณฑล กุสิ อัฑฒกุสิ ฯ

๔.       นิสัยระงับ กับ นิสัยมุตตกะ มีอธิบายอย่างไร ?

๔.       นิสัยระงับ  หมายถึงการที่ภิกษุผู้ถือนิสัยขาดจากปกครอง

นิสัยมุตตกะ หมายถึงภิกษุผู้ได้พรรษา ๕ แล้ว และมีคุณสมบัติพอรักษาตนผู้อยู่ตามลำพังได้ ทรงพระอนุญาตให้พ้นจากนิสัย ฯ

๕.       ในคำว่า ภิกษุผู้ถึงพร้อมด้วยวัตร  วัตรได้แก่อะไร ?   มีอะไรบ้าง ?

๕.       ได้แก่  ขนบ คือแบบอย่าง  อันภิกษุควรประพฤติในกาลนั้นๆ 
ในที่นั้นๆ ในกิจนั้นๆ  แก่บุคคลนั้นๆ  ฯ

มี   ๑. กิจวัตร ว่าด้วยกิจอันควรทำ

     ๒. จริยาวัตร ว่าด้วยมารยาทอันควรประพฤติ

     ๓. วิธิวัตร ว่าด้วยแบบอย่าง ฯ

๖.       เพื่อแสดงความเคารพในภิกษุผู้มีพรรษามากกว่า   เมื่ออยู่ในกุฎีเดียวกับท่าน  ควรปฏิบัติตนอย่างไร ?

๖.       ควรปฏิบัติตนอย่างนี้  คือ จะทำสิ่งใดๆ ควรขออนุญาตท่านก่อน  เช่น จะสอนธรรม จะอธิบายความ จะสาธยาย จะแสดงธรรม จะจุดจะดับไฟ จะเปิดจะปิดหน้าต่าง   ห้ามมิให้ทำตามอำเภอใจ  ฯ

๗.      การทำอุโบสถสวดปาติโมกข์  นอกจากวันพระจันทร์เพ็ญและพระจันทร์ดับแล้ว  ยังทรงอนุญาตให้ทำได้ในวันใดอีก ?   อุโบสถเช่นนั้น  เรียกว่าอะไร ?

๗.      ในวันที่ภิกษุผู้แตกกันปรองดองกันได้ ฯ   เรียกว่า สามัคคีอุโบสถ ฯ

๘.       ในวัดหนึ่งมีภิกษุจำพรรษา ๔ รูป เมื่อถึงวันปวารณาออกพรรษาพึงทำอย่างไร ?   ถ้ามีภิกษุอาคันตุกะสัตตาหะมาสมทบอีก ๕ รูป 
จะพึงปฏิบัติอย่างไร ?

๘.       ในวันมหาปวารณาพึงทำคณะปวารณา  โดยรูปหนึ่งตั้งญัตติแล้วกล่าวปวารณาตามลำดับพรรษา ฯ   ถ้ามีภิกษุอาคันตุกะสัตตาหะมาเพิ่มอีก ๕ รูป  พึงทำปวารณาเป็นสังฆปวารณา แล้วกล่าวปวารณาตามลำดับพรรษา ฯ

๙.       ภิกษุได้ชื่อว่า “กุลทูสโก ผู้ประทุษร้ายสกุล”  เพราะประพฤติอย่างไร ?

๙.       เพราะประพฤติให้เขาเสียศรัทธาเลื่อมใส  คือ เป็นผู้ประจบเขาด้วยกิริยาทำตนอย่างคฤหัสถ์  ยอมตนให้เขาใช้สอย  หรือด้วยอาการ  เอาเปรียบโดยเชิงให้สิ่งของเล็กน้อยด้วยหวังได้มาก ฯ

๑๐.     กาลิก มีเท่าไร ?  อะไรบ้าง ?  กล้วยดองน้ำผึ้งเป็นกาลิกอะไร ?

๑๐.     มี ๔ ฯ   ยาวกาลิก ยามกาลิก สัตตาหกาลิก ยาวชีวิก ฯ  

        เป็นยาวกาลิก ฯ

***********