วิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นโท 2553

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นโท สอบในสนามหลวง

 วันพฤหัสบดี            ที่ ๒๕ พฤศจิกายน   พ.ศ.๒๕๕๓

 

                        อาทิพรหมจริยกาสิกขา  กับ  อภิสมาจาริกาสิกขา  ต่างกันอย่างไร ?

                        ต่างกันดังนี้ อาทิพรหมจริยกาสิกขา ได้แก่ข้อศึกษาอันเป็นเบ พรหมจรรย์ อันได้แก่พระพุทธบัญญัติที่ทรงตั้งไว้ให้เป็นพุท สิกขาบทอันมาในพระปาติโมกข์ เป็นข้อบังคับโดยตรงที่ภิกษุจะต้อง ปฏิบัติโดยเคร่งครัด ส่วนอภิสมาจาริกาสิกขา ได้แก่ข้อศึกษาอั อภิสมาจาร คือมารยาทอันดี ที่ทรงบัญญัติหรืออนุญาตไว้ อั พระปาติโมกข์ เป็นขนบธรรมเนียมอันดีงามของหมู่คณะที่ควรประพฤต

                        วินัยกรรม กับ สังฆกรรม มีความหมายต่างกันอย่างไร ? การ วินัยกรรมนั้น มีจ ำกัดบุคคลและสถานที่บ้างหรือไม่อย่างไร ?

                        ต่างกันอย่างนี้ กรรมที่ภิกษุแต่ละรูปหรือหลายรูปจะพึงท ำตาม พินทุ อธิษฐาน วิกัปจีวร เป็นต้น เรียกว่าวินัยกรรม กร ครบองค์เป็นสงฆ์ ำนวนอย่างตมีจ ำตั้งแต่  ๔ รูปขึ้นไปจะพึงทำเช่น อปโลกนกรรมเป็นต้น เรียกว่าสังฆกรรม ฯ

จ ำกัดบุคคลและสถานที่ไว้ดังนี้

                       แสดงอาบัติ ต้องแสดงแก่ผู้เป็นภิกษุด้วยกัน ๒. อธิษฐาน ต้องท ำเอง

                       วิกัป ต้องวิกัปแก่สหธรรมิกทั้ง ๕ คือ ภิกษุ ภิกษุณี สามเณร สามเณรี รูปใดรูปหนึ่ง

๔. ห้ามไม่ให้ท ำในที่มืด  แต่ท ำในสีมาหรือนอกสีมาใช้ได้ทั้ง

                        ตามนัยแห่งอรรถกถา อาจารย์มีกี่ประเภท ? อะไรบ้าง ? ค ำขอนิ อาจารย์ว่าอย่างไร ?

                        มี ๔ ประเภท ฯ

คือ๑. ปัพพัชชาจารย์ อาจารย์ในบรรพชา ๒. อุปสัมปทาจารย์ อาจารย์ในอุปสมบท

                           นิสสยาจารย์ อาจารย์ผู้ให้นิสสัย ๔. อุทเทสาจารย์ อาจารย์ผู้บอกธรรม ฯ

ว่า      อาจริโย     เม    ภนฺเต      โหหิ     อายสฺมโต     นิสฺสาย        วจฺฉามิ ฯ

                        กิริยาที่แสดงความอ่อนน้อมต่อกันและกันเป็นความดีของหมู่ แต่ ถูกต้องตามกาลเทศะ ในข้อนี้ควรงดเว้นในกรณีใดบ้าง ? จงบอกมาส

                     ข้อ

                        ได้แก่ในเวลาดังต่อไปนี้  (ตอบเพียง ๕ ข้อ)

๑. ในเวลาประพฤติวุฏฐานวิธี คืออยู่กรรม เพื่อออกจากอาบัติสังฆ ๒. ในเวลาถูกสงฆ์ท ำอุกเขปนียกรรม ที่ถูกห้ามสมโภคและสังวาส ๓. ในเวลาเปลือยกาย ๔. ในเวลาเข้าบ้านหรือเดินอยู่ตามทาง

๕. ในเวลาอยู่ในที่มืดที่แลไม่เห็นกัน

๖. ในเวลาที่ท่านไม่รู้ คือนอนหลับหรือขลุกขลุ่ยอยู่ด้วยธุระอ ส่งใจไปอื่น แม้ไหว้ ท่านก็คงไม่ใส่ใจ

๗. ในเวลาขบฉันอาหาร

๘. ในเวลาถ่ายอุจจาระ  ถ่ายปัสสาวะ ฯ

                        ในวัดหนึ่ง ถ้ามีภิกษุจ ำพรรษา ๔ รูป ๓ รูป ๒ รูป หรือ เมื่อถึงวันอุโบสถพึงปฏิบัติอย่างไร ?

                        ๔ รูป  พึงประชุมกันในโรงอุโบสถสวดปาติโมกข์

๓ รูป พึงประชุมกันท ำปาริสุทธิอุโบสถ ดังนี้ ประชุมกันใน แล้วรูปหนึ่งสวดประกาศญัตติ จบแล้วแต่ละรูปพึงบอกความบริสุทธ ๒ รูป ไม่ต้องตั้งญัตติ พึงบอกความบริสุทธิ์แก่กันและกัน ๑ รูป พึงอธิษฐาน ฯ

                        อุปปถกิริยา คืออะไร ? ความประพฤติเช่นไรจัดเข้าใน อนาจ ปาปสมาจาร อเนสนา ?

                        คือ  การท ำนอกรีตนอกรอยของสมณะ ฯ

ความประพฤติไม่ดีไม่งาม และเล่นมีประการต่าง ๆ จัดเข้าในอน ความประพฤติเลวทราม จัดเข้าในปาปสมาจาร ความเลี้ยงชีพไม่สมคว จัดเข้าในอเนสนา ฯ

                        ภิกษุผู้ได้ชื่อว่าโคจรสัมปันโนผู้ถึงพร้อมด้วยโคจรเพราะปฏิบ?

                        เพราะเว้นอโคจร ๖ จะไปหาใครหรือจะไปที่ไหน เลือกบุคคล เลือกสถา อันสมควร ไปเป็นกิจลักษณะในเวลาอันควร ไม่ไปพร ่ำเพรื่อ กลับ ประพฤติตนไม่ให้เป็นที่รังเกียจของเพื่อนสหธรรมิกเพราะการไปเที่ฯ

                        ยาวกาลิกกับยาวชีวิกได้แก่กาลิกเช่นไร ? กาลิกระคนกันมีกฎเกณฑ อายุไว้อย่างไร ? จงยกตัวอย่าง

                        ยาวกาลิก ได้แก่ของที่ให้บริโภคได้ชั่วคราว ตั้งแต่เช้าถึงเที่ ได้แก่ของที่ให้บริโภคได้เสมอไป ไม่มีจ ำกัดกาล ฯ

กฎเกณฑ์ก ำหนดอายุตามกาลิกที่มีอายุน้อยที่สุด ฯ เช่นยาผง เป คลุกกับน ้ำผึ้งที่เป็นสัตตาหกาลิก ต้องถืออายุ ๗ วัน เป็นเ

                        ค ำว่า  อันโตวุฏฐะ  อันโตปักกะ  สามปักกะ  หมายถึงอะไร ?

                        อันโตวุฏฐะ หมายถึงยาวกาลิกที่ภิกษุเก็บไว้ในที่อยู่ของตน ฯ อันโตปักกะ หมายถึงยาวกาลิกที่ภิกษุหุงต้มภายใน (ที่อยู่ของต สามปักกะ หมายถึงยาวกาลิกที่ภิกษุท ำให้สุกเอง ฯ

 

๑๐. ภิกษุจะฉันสิ่งใด ๆ ต้องรับประเคนก่อน มีกรณียกเว้นเป็นพิเศษ ที่ไม่ต้องรับประเคนก่อนก็ฉันได้ ?

๑๐. ยกเว้นเป็นพิเศษเฉพาะภิกษุอาพาธถูกงูกัด ให้ฉันยามหาวิกัฏ ๔ คือ เถ้า และดินได้ ฯ

*********